Joseph Bonaparte
Joseph Bonaparte, (d. 7 Ocak 1768 - ö. 28 Temmuz 1844), Napolyon Bonapart’ın en büyük erkek kardeşi, 1806-1808 arasında Napoli, 1808-1813 arasında da İspanya kralı.
Kardeşleri gibi Joseph de Fransa’da cumhuriyet ülküsüne bağlanmıştı. Yurtsever önder Pasquale Paoli’nin Korsika’ya egemen olması üzerine adadan ayrılarak Fransa’ya sığınmak zorunda kaldı. 1796’da İtalya seferinin başlangıcında Napolyon’a eşlik etti. Sardinya’yla sürdürülen ve Cherasco ateşkesiyle sonuçlanan görüşmelere katıldı. Daha sonra Korsika’yı geri almak için yapılan sefere katıldı; adada yönetimin yeniden düzenlenmesine katkıda bulundu. Direktuvar yönetimi tarafından önce Parma Düklüğü’ne (1797), ardından da Roma’ya elçi olarak atandı. 1797 sonlarında Paris’e döndü, Beş Yüzler Konseyi’nde Korsika’yı temsil etti.
Joseph’in, Napolyon Bonapart’ın 18 Brumaire (9 Kasım 1799) darbesine çok az katkısı oldu. Devlet Konseyi ve Yasama Organı üyesi olarak 1800’de, Mortfontaine’de ABD ile bir sözleşme imzaladı. 1801’de Avusturya ile Fransa arasında Luneville Antlaşması ile sonuçlanan görüşmelere başkanlık etti. Napolyon Bonapart’ın Avrupa’yı bütünüyle savaş dışı bırakmasını belirleyen Amiens Antlaşması’ndan (1802) önce İngiliz elçisi Lord Cornwallis’le görüşmeleri sürdüren Fransız heyetinde görev aldı. Ama bir yıl sonra İngiltere ile Fransa arasındaki ilişkiler gerginleşti ve Joseph’in diplomatik çabaları boşa gitti.
Napolyon Bonapart’ın yaşam boyu birinci konsül sıfatıyla elde ettiği iktidarın, kendi ardılını atama yetkisiyle daha da pekiştirilmesi sorunu iki kardeşin arasını açtı (1 Ağustos 1802). Napolyon’un varisi olmadığı için Joseph en büyük kardeş olarak kendisinin varis olması gerektiğini ileri sürdü. Oysa Napolyon, Louis Bonaparte’ın oğlunun varis olması gerektiğini ileri sürdü. Mayıs 1804’te Napolyon’un imparator ilan edilmesiyle anlaşmazlık daha da derinleşti. Joseph, Fransa tahtı üzerindeki bütün iddialarından vazgeçmesi koşuluyla onu Lombardiya krallığına getirme yönünde Napolyon’un yaptığı öneriyi geri çevirdi.
Napolyon’un Almanya’da bulunduğu sırada bir yıl Fransız hükümetine başkanlık eden Joseph, 1806’da Bourbon hanedanını devirmek üzere Napoli’ye gönderildi. Aynı yıl imparatorluk kararnamesiyle Napoli kralı ilan edildi. Burada feodalizmin kalıntılarını temizledi; manastır tarikatlarında reforma yöneldi; adliye, maliye ve eğitim sistemlerini yeniden düzenledi.
Napolyon, 1808’den sonra Joseph’in yönetimini git gide beğenmemeye başladı. İspanya kralı olmak üzere Napoli’den geri çağrılan Joseph, ayaklanan İspanyollar Fransız kuvvetlerini Baylen’de yenince, Madrid’den ayrılmak zorunda kaldı. 1808 sonunda Napolyon tarafından yeniden İspanya tahtına oturtuldu. Ama Napolyon karşısında bağımlı konuma düştüğü için dört kez tahttan ayrılma önerisinde bulundu.
30 Mart 1814’te Müttefik askerleri Paris’e ulaşınca, Joseph, çaresiz kalırsa saldırganlarla ateşkes imzalamak üzere geride Mareşal Marmont’u bırakarak kaçtı. Yüz Gün (1815) sırasında önemli bir rol oynamadı. Napolyon’un Rochefort’da teslim olması üzerine ABD’ye gitti, 1830’da Napolyon’un oğlu Reichstadt dükünün Fransa tahtı üzerindeki iddialarının tanınmaması için dava açtı. Daha sonra İngiltere’ye gitti; bir süre Cenova’da, son olarak da Floransa’da bulundu.
