Âşık Hüseyin Bozalganlı
1864 yılında Tovuz Bölgesinin Bozalganlı köyünde doğmuş, 1941’de ölmüştür. Doğum ve Ölüm tarihi bazı kaynaklarıda değişik olarak verilmektedir. 1875-1948 (Aşıqlar, Bakı 1960); 1860-1941 (Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi II, 298); 1875-1941 (Sazım Sözüm, Bakı 1978, 131); 1868-1941 (Azerbaycan Sovet Yazıcıları, Bakı 1987, 67). Ancak kendisinin "Vücudnâme"sinde, doğum tarahi ifade edilmiştir: Minikiyüz sekseninde doğuldum, Doxsanmda yaxşi yamam gördüm, Dediler ki, İran geldi qayıtdım, Deveden, qatırdan karvam gördüm. Buradaki hicri binikiyüzseksen tarihi 1864’e tekabül etmektedir. Bozalganlı 3 yıl kadar bir "molla"dan ders almıştır. Bunun dışında tahsili yoktur.
Küçük yaşlarından itibaren âşıklığa heves eden Bozalganlı 18-19 yaşlarında saz çalmaya başlamıştır. Âşık Hüseyin’in belli bir ustası yoktur. Aşıklık sanatını kendi kendine öğrenmiştir. Bozalganlı âşıklığın dışında çiftçilikle de uğraşmıştır. Tiflis, Borçalı, Göyçe, Gazah, Şamhor, Gence gibi bölgelerde gezen Bozalganlı buralarda birçok âşıkla karşılaşmıştır. Onun hayatı genellikle yoksulluk ve acı içerisinde geçmiştir. Üç yıl kadar hapisanede yatmıştır. Hapishaneden çıktıktan sonra demirci kalfalığı yapmıştır. Bu durumlar onun şiirlerine de aksetmiştir. Xeste cismim bir cananın elinden, Yanıb ateşine eriyir, lele, Hicranın leşkeri qemin karvam, Sef çekib üstüme yeriyir lele.
Onun Azerbaycan âşıkları üzerinde büyük tesiri vardır. Birçok Azerî âşığın onun tesiri altında kalmıştır. O, daha evvelki Azerî âşıklarının şiirlerini bildiği gibi, halk hikâyelerini ve masallarını da ustalıkla anlatabilmiştir. Bilhassa Köroğlu hikâyesini çok iyi bilmektedir. "Kaçak Tanrıverdi" isimli bir hikâye tasnif etmiştir. Gerayh, goşma, güzelleme, mühemmes, tecnis, cigah teenis, dodak deymez, ustadname gibi şekillerde çok güzel şiirler söylemiştir. Bozlganlı’nm şiirlerine, S. Vurgun, O. Sarıvelli, C. Hendan, E. Ziyatay, İ. Soltan, E. Ismayılov gibi çağdaş şairler nazire yazmışlar, o da bunlara şiirle cevap vermiştir. Bozalganlı’nm eserlerinde Elesger ve Şemkirli Âşık Hüseyin’in tesiri vardır. Ölümünden sonra hayatı etrafında "Aşıg Hüseyin’in Tiflis Seferi" isimli bir hikâye oluşmuştur.
İLGİLİ ÖYKÜLER
