Mustafa Nihat Özen
(1896 - 2 Ocak 1980): Edebiyat tarihçisi. İstanbul’da doğdu. Davutpaşa ve Gelenbevi Rüşdiyelerinde okudu. Mercan İdadîsinin üçüncü sınıfındayken askere alınıp Kafkas Cephesine gönderildi (1915). Terhis olduktan sonra 1919’da, askere alınanların okulu bitirememeleri üzerine tanınan haktan yararlanarak İstanbul Darulfünûnu Edebiyat Fakültesine yazıldı. 1923’te fakülteyi bitirdikten sonra Ankara Erkek Lisesi Fransızca öğretmenliğine tayin edildi. Bir taraftan da Anadolu Ajansında çalıştı. İmam Hatip Okulunda Ruhiyat ve Ahlâk dersleri verdi. 1926’da Üsküdar Erkek Lisesi öğretmenliğinin ardından İstanbul Kız Muallim Mektebinde, Üsküdar Fransız Okulunda, Kabataş Lisesinde ders verdi. 1934 Gazi Eğitim Enstitüsünde Edebiyat öğretmenliğine getirildi. Burada 1961’e kadar kaldı. Ankara’da öldü.Devrin edebiyatçılarını çevresine toplayan aylık Dergâh dergisinin sahipliğini (42 sayı, 15 Nisan 1921- 5 Ocak 1923). Ankara’da aylık Kalem (13 sayı, 1938-1939), haftalık Oluş (36 sayı, 1936) dergilerinin yöneticiliğini yaptı.
Edebiyat tarihi ve sözlük çalışmalarıyla tanınır.
Eserleri: Metinlerle Muasır Türk Edebiyatı Tarihi (2 cilt, 1930, 1932), Türkçe’de Roman Hakkında Bir Deneme (1. cilt, 1936; Alpay Kabacalı Türkçede Roman adıyla yayınladı, 1985), Namık Kemal ve İbret Gazetesi (1938; Nijat Özön, açıklamalarla yeniden yayınladı, 1997), Son Asır Türk Edebiyatı Tarihi (1940), Yazmak Sanatı ve Kompozisyona Giriş (1943), Türkçe Tabirler Sözlüğü (1943), Hüseyin Rahmi Gürpınar’dan Seçilmiş Parçalar ve Eserleri Hakkında Mütalaalar (1945), Okullar İçin Yeni Türkçe Cep Sözlüğü (1945), Okul Antolojisi (B. Dürder ve R. G. Arkın’la, 1-5 fasikül, 1948), Araştırmalı Dilbilgisi (Kemal Demiray ile, 1948), Türkçe-Osmanlıca-Fransızca-İngilizce Terimler Kılavuzu (1948), Açıklamalı Dilbilgisi (Kemal Demiray’la, 1948), Osmanlıca Türkçe Sözlük (1952; gen. 3. bs., Büyük Osmanlıca Türkçe Sözlük adıyla), Edebiyat Tarihi: Açıklamalı Batı Edebiyatı (Lise IV, 1952), Açıklamalı Türk Dili ve Edebiyatı (Lise III. ve IV. 1952), Türk Atasözleri (1952), Hayat Bilgisi Konuları ile İlgili Dil Çalışmaları -Konuşma, İmlâ, Dilbilgisi, Tahrir (Fuat Baymur ile, 1953), Edebiyat ve Tenkit Sözlüğü (1954), Türkçe-Yabancı Kelimeler Sözlüğü (1962), İmlâ Kılavuzu (1963; sonra Türkçe Yazım Kılavuzu; Resimli Türk Dili Sözlüğü, 1967), Güzel Yurdum (Okuma parçaları, 1964), Türk Tiyatrosu Ansiklopedisi (Baha Dürder ile, 1967).
Ayrıca Seydi Âli Reis’den, Silâhtar Mehmed Ağa’dan, Evliya Çelebi’den, Sinas’den, Namık Kemal’den, Âli Bey’den, Recaîzâde Mahmud Ekrem’den, Nâbizâde Nâzım’dan bazı eserleri Latin harfleriyle yayınlamıştır.
İLGİLİ ÖYKÜLER
